Eksistensiell kolikk


Det er eit nytt menneske i huset. Ein nydeleg liten baby som søv, smiler, bablar, spratlar eller vil ha kos store delar av døgnet. Men som nokon timar skrik og skrik. Då blir dei små leppene opna på så vidt gap at ein nesten kan sjå ned i magesekken, og den sunne, bleike hudfargen blir bytt ut med raudt. 

Om dottera vår har oppfylt kriteria for kolikk, som er meir enn tre timars utrøysteleg gråting meir enn tre dagar i veka, har me ikkje målt med klokka, men det kan godt henda at ho har vore innanfor grensa. Det kjennest i alle fall slik når ein time etter time sit og voggar fram og tilbake i gyngestolen i stadig seinare kveldstimar for å roa ho ned. For meg har det vore ei trøyst å vita at foreldra mine gjorde det same då eg var eit spedbarn, i akkurat den same stolen som blei kjøpt til dette formålet. Det er heldigvis lenge sidan eg slutta å skrika. Det fortel meg at det me opplever no, er noko som går over, som alt anna i livet, på godt og vondt. Dessutan er det noko skrikaren sjølv ikkje kjem til å hugsa noko av.

«Det foreligger en rekke ulike årsakteorier som for eksempel mage- eller tarm-problemer, umodent sentralnervesystem eller barnets personlighet. Ingen av disse gir tilfredsstillende forklaring på tilstanden og den skyldes sannsynligvis en kombinasjon av flere forhold», kan ein lesa i eit hefte om kolikk som er utgjeve av Universitetet i Oslo. 

Ingen av forklaringsmodellane er altså tilstrekkelege. Medan eg har stirt tomt ut i lufta med ein skrikande unge på armen, har eg tenkt ut eigne forklaringar, som kan supplera vitskapen der han kjem til kort.

For kva om det rett og slett er eksistensielt? 

Her legg eg til grunn at spedbarna hugsar noko me andre har gløymt, slik at dei i dei fyrste levemånadane har tilgang til minne om det dei var før dei blei til. Dei siste åra har eg latt meg inspirera av eit vestlegutvaska sekulærbuddhistisk mindfulnessaktig tankesett. Derfor spekulerer eg no i om dottera mi kan hugsa seg tilbake til då ho var ein del av altet. Om ho gjer det, kan ein ikkje utelukka at ho i dei seine kveldstimane tenker tankar som dette:

«Før var eg eitt med alt. Alt var som det er og skal vera, ei harmonisk eining. No er eg berre eitt med meg sjølv. Kvifor måtte eg bli utskild? Som eit menneske som er kasta ut i verda, må eg bruka alle kreftene mine på å bygga opp eit ego, eit sjølvbilde, ein kropp. Og når eg fyrst har klart det, gløymer eg alt det eg veit no. Men eg vil likevel ha noko i meg som søker tilbake til eininga. Gjennom livet må eg knytta egoet til andre for å skapa nye einingar som liknar det som var, men som aldri kan bli det same fordi me er einingar som består av fleire ego. Når eg så har levd eit kort eller langt menneskeliv i ulike fine, men likevel djupast sett utilfredsstillande fellesskap med menneske og natur, kan eg endeleg søka meg tilbake til altet eg kom frå. Denne prosessen, som ein kallar livet, er frykteleg slitsam, og frykteleg einsam.»

Sjølvsagt tenker ho det utan ord, for språket vårt er ikkje fullt ut tilgjengeleg for ho endå. Tankane er nok meir ei kjensle, og det er slett ikkje rart at denne kjensla blir artikulert som skrik som høyrest ut som om dei kjem frå kvar einaste celle i kroppen hennar. Som kjent, er ein gjerne meir filosofisk om kvelden enn på dagtid, så det er ikkje merkeleg at det er då desse skrika kjem til overflata.

Eg har prøvd å seia til ho at livet er ganske så fint, og at fellesskap med menneske og opplevinga av å høyra saman med andre levande vesen og naturen, verkeleg kan vera vakkert og djupt tilfredsstillande, særleg når ein har gløymt dei minna ho bruker som samanlikningsgrunnlag nett no. Men det ser ikkje ut til å ha nådd heilt inn til ho. Truleg kjem det av at ho ikkje forstår norsk.

Mannen min har også utvikla ein eksistensiell kolikk-teori, med reinkarnasjon som grunnleggande prinsipp. Han foreslår at spedbarn hugsar det førre livet sitt, og at dei som har kolikk, hadde noko uoppgjort då dei døydde. Sidan dottera vår liker å sova med armane over hovudet, trur han at ho i det førre livet var ein røvar i det ville vesten som til slutt måtte gje tapt under eit mislykka ran. Eg synest ikkje det heng heilt på greip, for om ho var ein mislykka røvar, ville ho truleg ikkje ha blitt atterfødd som ei jente i ein rik del av verda, men snarare blitt nedgradert til eit dyr som må kjempa hardare for å overleva.

Om dottera vår viser seg å vera kristen, kan det henda at den eksistensielle kolikken er eit resultat av at ho har fått nyss om at me ikkje har tenkt å døypa ho, og at ho må venta heilt til ho er gamal nok til å døypa seg sjølv for å få lagt av seg menneskeslekta si medfødde synd og skuld og bli fødd inn i den kristne guden sitt rike. I så tilfelle må ho berre ta tida til hjelp for å bli kvitt frustrasjonen, for faren hennar og eg kan dessverre ikkje lova presten at me skal be for ho og oppdra ho i den kristne forsaking og tru. Det blir for dumt å lyga i kyrkja. 

Det kan jo for all del henda at kolikk slett ikkje er åndeleg, men berre psykisk og fysisk. No har me testa dei fleste råda på lista i kolikk-heftet, som til dømes støvsugar og sukkervatn, lenge utan hell. Det at eg kutta ut kumjølk, ser ut til å ha hjelpt. Men framleis er det noko som uroar vesla. Og då kan ein ikkje sjå bort frå dei eksistensielle forklaringsmodellane eg og mannen min har kokt saman, for ein kan korkje bevisa eller motbevisa dei. 

Kommentarer