Heimkomen
Om nokon skulle vera i tvil: Dette er
ein by.
Rett nok vil ingen finna på å kalla
innbyggarane urbane. Ingen ville heller skildra nattelivet som
pulserande. Det er er ein utestad stad for dei som liker best å
drikka seg fulle medan dei dansar halvnakne i slutten av tenåra, ein
for dei som lengtar etter dei britiske øyer medan dei ler høgt og
skjerande, og ein for dei som har latt vekedagane gå i oppløysing.
Det var ein stad til, men han gjekk nett konkurs.
Midt i byen står eit høghus, ein
gedigen fallos i eit paddeflatt landskap. Bygget vart laga for å
signalisera næringslivsoptimisme. Innovasjonslysta stråler frå
tårnet og treffer alle som er innanfor ein radius på fem kilometer.
I denne byen får ein det til, det ein vil. Optimismen kom seg uskadd
gjennom finanskrisa. Større spenning er knytt til spørsmålet om
han også kjem til å overleva olja.
På kvelds- og nattestid kan ein sjå
og høyra traktorar som køyrer gjennom handlegata. Odelsungane driv
pirattaxi som attåtnæring. Gründergenene blømer. Bondespirene må
bu seg på å innovera og omstilla seg endå meir i framtida, for på
den dyrkbare jorda veks det stadig oftare opp bustadar i staden for
markas primære grøde.
Ei handfull butikkar klorer seg fast i
handlegata. Ein av dei som held ut, har eit vindauge med lokalt
designa brudekjoler. Den unge kvinna som har flytta heim etter ei
årelang danningsreise på Austlandet, går fort forbi. Kjolane vil
fanga blikket hennar, men ho riv det laust med berre nevane. Ho vil
hindra dei provinsielle ideala om tidleg, evig og lykkeleg ekteskap
frå å få feste. Kvinnene her skaffar seg mann og barn før dei er
halvvegs gjennom tjueåra. Det har ikkje gått opp for dei at ein på
landsbasis har vit til å venta med reproduksjon til ein er tretti.
Bind ein seg, er ein bunden.
Saksa frå intervju med Julia Kristeva, Morgenbladet nr 47./14 |
I tillegg til dei små, få,
sjarmerande, intime og unike butikkane, finn ein også eit
gravferdsbyrå, eit par atelier der lokale kunstnarar malar under
middels stor kunst, thai-massasje, pilatesstudio og, sjølvsagd,
hårklipparar og neglelakkerarar. Men den store pengestraumen brusar
gjennom gata og tek med seg korthaldarane til kjøpesenteret. Der
kjem det stadig nye butikkar, samtlege frå store, internasjonale
kjeder. Kvar gong ein ny butikk opnar, er sentarleiaren like
entusiastisk og energisk, og lokalpressa får rekordmange klikk når
dei skriv kva for ein butikk som kjem denne gongen. Snart kan ein få
alt på senteret, som dei seier. Eller alt og ingenting, som ho liker
å kalla det.
Ho helsar på stadig fleire når ho går
gjennom dei kvite gangane på senteret på jakt etter føde. Lause
trådar er i ferd med å bli eit nettverk. Ei merkeleg kjensle av å
høyra til og å vera ei som blir sett, veks fram i ho. Det var ikkje
slik i storbyen. Der kunne ein alltid gøyma seg, om det var det ein
ville.
Det hender at ho latar som om ho ikkje
har sett folk, og det er nok ein sjanse for at dei då gjer nett det
same. For kor godt kjende ho eigentleg den læraren, den gamle naboen
eller jenta som ikkje gjekk i klassen, men berre på same trinn? Er
det nok å berre smila og seia hei, eller vil det vera ei fornærming?
Vil ein samtale bli ei pine for begge partar?
- Har du flytta heim? - Ja. - For
godt? - Eg trur det. - Så kjekt! - Ja, det er godt å koma attende
til røtene. - Ja. - Kva driv du med då? - .... - Så spanande. - Og
du då?
Til slutt tek manuset for samtalar med
folk ein eigentleg ikkje kjenner, slutt. Ei velbrukt og velfungerande
avslutning er denne: - Det var kjekt å sjå deg! Me sjåast!
Kveldane er opplyste av oransje
lyspærer. Ho går gjennom skulpturparken som har ein
livsglede-festival kalla opp etter seg. Sjølv meiner ho
festivalkonseptet ville ha vore meir interessant om ein fjerna g-en,
men ho har ikkje lufta ideen for kultursjefen enno. Den vesle
klovne-skulpturen ser på ho med gråteklare auge. Det er berre ho
som forstår han. Difor blir ho ståande sjåande ei stund. Ho håper
ingen ser dette på overvakingskamera, for dei kunne tru ting om ho.
Ikkje at ho driv hærverk, nei, men at ho tenkjer, føler og er
galen. Klovnen ber ho helsa til prinsessa på andre sida av parken,
ho som har det same blikket, og som løftar hendene i hans retning.
Kveldsvandraren skal også ta med seg ei helsing til den vesle
sirkhushunden som vart flytta inn på rådhuset fordi pøblane brekte
beina på han, gong etter gong.
Dei tre svarte svanene søv med hovudet
under vengen. Dei er oppkalla etter den lokale forfattaren, kona hans
og ein av karakterane. Når dei vert kjønnsmodne, må Arne velja
mellom Hulda og Veslemøy. No er dei sorglause og uvitande om det
ventande trekantdramaet.
I helgene drikk ho øl saman med
menneske, og så blir ho glad. Dei drikkande er utanfor tida og
rammene saman. Ho går heim på klakkande hælar og legg seg, medan
ho hugsar at ho hadde det fint, og at ho sende eit blikk til ein som
sende eit blikk attende.
Kyrkjeklokkene vekkar ho kvar søndag.
Dei slår klokka ti, halv elleve og elleve. Fyrst for å sørga for
at kristenfolket vaknar, så for å minna dei om at det er på tide å
gå, og til slutt for å utbasunera at no, no byrjar det. Dei
søndagane ho er etterfestsjuk, kimar klokkene til doms over eit
dekadent liv.
Om ettermiddagen ser ho
småbarnsfamiliar velta ut av bilane på parkeringsplassen utanfor
kinarestauranten. Nokon ungar hyler, andre gjev ein besteforelder ein
klem. Foreldra får heile troppen med seg, tek det naudsynte utstyret
i hendene og hastar av garde. Fulle av svevnmangel og vissa om at dei
er umistelege medarbeidarar i veldrivne familiebedrifter.
Himmelen er grå som berre ein
vestlandshimmel kan vera. Det regnar og bles. Vinden fortel ho at meir enn det som er
no, blir det heller ikkje. Dette er livsrytmen. Slik skal det gå. Ho
prøver å pusta roleg medan ho tenkjer tanken. Ho er heimkomen.
Kommentarer
Du skriver så fint. Særlig liker jeg den litt såre undertonen som stadig dukker frem.
Trenger du ide' til nyttårsforsett kan du jo vurdere utgivelse av en novellesamling:)